جرم های نسوز یا دیرگدازها موادی هستند که در برابر حرارت زیاد، شوک های مکانیکی و حرارتی، سایش و مواد شیمیایی مقاوم و پایدار هستند. امروزه در کلیه صنایع بزرگ نظیر ذوب فلزات، شیشه، سیمان، سرامیک، آلومینیوم، صنایع شیمیایی و پتروشیمی و کوره های الکتریکی با دمای بالاتر از C° 1000 از جرم های نسوز به طور گسترده استفاده می شود. بر مبنای آمارهای منتشرشده بخش عمده مواد نسوز در صنایع ذوب فلزات، به ویژه فولاد و چدن مصرف می گردد. مواد نسوز بر اساس ساختار شیمیایی به سه دسته اصلی، مواد نسوز اکسیدی، مواد نسوز غیر اکسیدی و مواد نسوز کامپوزیتی، تقسیم بندی می شوند. جرم نسوز اکسیدی، از ترکیب اکسیدهای سیلیسیم، آلومینیوم، کلسیم، زیرکونیوم و منگنز به دست می آیند. در ساخت جرم نسوز غیر اکسیدی از موادی نظیر گرافیت، نیتریدها و کاربیدها استفاده می شود.
کاربرد نانو سیلیس کلوئیدی در فرآورده های نسوز
نانو سیلیس کلوئیدی، در حوزه صنعت فرآورده های نسوز عموماً تحت عنوان “سیلیکا سل” شناخته می شود. سیلیکا سل با دارا بودن ویژگی هایی نظیر مقاومت بسیار زیاد در برابر حرارت مداوم و بسیار بالا تا C° 1500، مقاومت قابل توجه در برابر شوک های حرارتی قوی و عدم واکنش پذیری با مواد شیمیایی، ماده ای مطلوب جهت کاربرد در تولید جرم های نسوز محسوب می شود.
نانو سیلیس کلوئیدی در صنعت فرآورده های نسوز دارای دو کاربرد عمده می باشد:
1) کاربرد به عنوان یک افزودنی استحکام بخش در مواد اولیه محصولات نسوز شکل دار مانند آجر نسوز و بلوک های نسوز.
2) کاربرد به عنوان یک ماده جایگزین آب در محل مصرف برخی از جرم های نسوز کم سیمان. (جرم های ریختنی و پاششی نسوز آلومینا سیلیکاتی و منیزیتی با درصد سیمان کم تحت عنوان گانینک شناخته می شوند. مواد مذکور به جای اختلاط با آب در هنگام مصرف، با درصد معینی از سیلیکا سل مخلوط می شوند و مورد استفاده قرار می گیرند.)
